Door Plebaan Michel Hagen

Het feest van Allerheiligen werd niet altijd op 1 november gevierd. In de katholieke encyclopedie van KRO/NCRV staat een korte geschiedenis van het feest. Er was een jaarlijkse viering op 13 mei waarbij de kerstening van het Pantheon in Rome werd herdacht. Deze oude heidense tempel 'van alle goden' (in het Grieks: pan theoon) werd op 13 mei 609 of 610 door paus Bonifatius IV toegewijd aan Maria en alle martelaren.

Martelaren en heiligen

In de eerste eeuwen werden vooral de martelaren herdacht, zij hadden met hun bloed getuigd voor Christus. Reeds in de vierde eeuw bestond er in het patriarchaat van Antiochië een collectief martelaarsfeest. Toen de vervolgingen eindigden werden steeds vaker mensen als heilig vereerd omdat hun leven leek op dat van Christus, waarbij dikwijls ook van wonderen werd gesproken.

1 november

Paus Gregorius III (731-741) wijdde in de Vaticaanse Sint-Pietersbasiliek een kapel aan de eer van alle apostelen en alle heiligen, martelaren en belijders. Hij bracht zo de martelaren en de heiligen samen. Hij stelde het daarbij behorende feest op 1 november. De vraag is nu waarom hij de datum 1 november koos. Er wordt verondersteld dat Keltische kerkleiders daarop zouden hebben aangedrongen omdat op die datum het heidense oogstfeest Samhain werd gevierd. Of dat de hoofdreden was of een bijkomende reden is in de geschiedenis niet makkelijk terug te vinden. Wel is duidelijk dat op de vooravond van Allerheiligen (Halloween = All hallow eve(ning) = Allerheiligenavond) oude Keltische gewoontes zijn bleven bestaan. In deze tijd bij afnemend geloof, krijgen deze gebruiken, gesteund door de commercie, zelfs vaak weer de overhand.

Voorsprekers en voorbeelden

De Kerk viert Allerheiligen om hen in ere te houden en ons aan hun te herinneren. Heiligen zijn een gave van God aan de mensen. Zij laten aan tijdgenoten en de volgende generaties zien dat het mogelijk is Christus na te volgen. Er zijn heiligen van jong tot oud, man, vrouw, gehuwd, celibatair, gewijd, leek, geleerd of ongeletterd, met een makkelijk of juist een moeilijk karakter. Zij laten ons zien dat iedere mens de weg van Christus kan gaan. Tegelijk is het feest van Allerheiligen een goede gelegenheid om hun voorspraak te vragen. Zoals zij op aarde gebeden hebben voor hun tijdgenoten toen, zo mogen we hen nu in de hemel vragen om hun gebed voor ons. Net als toen, doen zij ook nu niets liever dan ons helpen.

Allerzielen

Daags na Allerheiligen vieren we de gedachtenis van Allerzielen. Hierbij zijn de rollen omgekeerd. Zoals de heiligen voor ons bidden, zo doen wij het voor de overleden zielen die nog een weg af te leggen hebben voor zij het hemels geluk kunnen binnengaan. Er is in ons geloof het besef dat we na ons overlijden rekenschap moeten afleggen van wat we met ons leven hebben gedaan en waar we onze talenten voor hebben ingezet. Daarbij is het duidelijk dat veel mensen overlijden in omstandigheden waarbij ze zich niet hebben kunnen voorbereiden, geen biecht, geen ziekenzalving, geen Communie, geen afscheid, geen verzoening. De Kerk erkent het bestaan van een louteringsfase, een purgatorium. Ik zou daarbij het volgende beeld willen gebruiken. Wie zelf een en al vuur van liefde is geworden voor God en de naaste, zal moeiteloos overgaan in God die een en al brandende liefde is. Wanneer er echter nog veel in ons is wat niet van liefde brandt maar egoïstisch op onszelf is gericht, dan zal Gods brandende liefde die delen van ons bestaan, van onze ziel, schoonbranden en omvormen. Die fase, die gebeurtenis wordt ook wel het vagevuur genoemd. Bij het feest van Allerzielen herinnert de Kerk ons eraan dat wij de overledenen kunnen helpen door ons gebed, bijzonder door het vieren van de Eucharistie tot hun intentie.

Dit artikel verscheen eerder in parochieblad Rondom Laurentius jaargang 4 nr 4 (2021-7)

Vieringen rond Allerheiligen en Allerzielen

Allerheiligen: Maandag 1 november

• 9:30u eucharistieviering met celebrant Mgr. Van den Hende
• 19:30u eucharistieviering met celebrant Plebaan M. Hagen

Allerzielen: Dinsdag 2 november

• 9:30u eucharistieviering met celebrant Plebaan M. Hagen
• 19:30u eucharistieviering met celebrant Plebaan M. Hagen